Nieuwe Wet Aanpak Seksuele Misdrijven van kracht vanaf 1 juli 2024

De zomer van 2024 staat niet alleen in het teken van zonnige stranddagen, feesten en BBQ’s, maar ook in het teken van een flinke opschudding in de Nederlandse wetgeving. Vanaf 1 juli 2024 treedt de nieuwe wet Aanpak Seksuele Misdrijven in werking. Deze wet is ontworpen om de bescherming van slachtoffers van seksuele misdrijven te verbeteren en om daders effectiever te kunnen vervolgen. Hieronder vindt u een overzicht van de belangrijkste wijzigingen en hun implicaties.

– Uitbreiding van de definitie van verkrachting

De nieuwe wet breidt de definitie van verkrachting uit om situaties beter te omvatten waarin geen expliciet fysiek geweld is gebruikt, maar waarin sprake is van dwang of een machtsmisbruik. Dit betekent dat meer vormen van ongewenste seksuele handelingen als verkrachting kunnen worden vervolgd.

– Nadruk op toestemming

Seks zonder duidelijke, wederzijdse toestemming wordt strafbaar, zelfs als er geen sprake is van geweld of dwang. Dit betekent dat stilzwijgen of gebrek aan verzet niet langer als toestemming kan worden geïnterpreteerd. De nieuwe wet legt een grotere nadruk op het verkrijgen van expliciete toestemming voor seksuele handelingen. Dit betekent dat zowel verbaal als non-verbaal duidelijk moet zijn dat beide partijen instemmen. Dit is bedoeld om slachtoffers beter te beschermen en om duidelijker te maken wanneer sprake is van een strafbaar feit. Vooral nu er in zedenzaken in de meeste gevallen slechts twee mensen aanwezig zijn geweest; de aangever en de verdachte.

– Verhoogde aandacht voor seksuele intimidatie

Seksuele intimidatie wordt vanaf 1 juli 2024 strenger aangepakt. Dit omvat niet alleen fysieke handelingen, maar ook verbale en non-verbale gedragingen die als intimiderend of ongewenst kunnen worden ervaren. Hiervan is sprake als een persoon in het openbaar als seksueel object wordt benaderd. Ook omvat dit online intimidatie, zoals het ongevraagd sturen van seksueel expliciete berichten. Hieromtrent krijgen werkgevers een grotere verantwoordelijkheid om een veilige werkomgeving te garanderen.

– Strengere straffen voor seksuele misdrijven

De wettelijke maximum straffen voor verkrachting en andere seksuele misdrijven worden verhoogd. Hierdoor wordt niet alleen de ernst van het misdrijf beter weerspiegeld, maar ook een sterker afschrikwekkend signaal afgegeven aan potentiële daders.

– Bescherming van kwetsbare groepen

Er zijn specifieke bepalingen opgenomen om kwetsbare groepen, zoals minderjarigen en mensen met een verstandelijke beperking, beter te beschermen. Dit omvat onder andere strengere regels voor seksuele handelingen met personen die door hun kwetsbaarheid niet in staat zijn om toestemming te geven. Het seksueel benaderen van kinderen onder 16 jaar, waaronder ook digitaal, is hiermee strafbaar gesteld.

Implicaties van de nieuwe wet

Deze veranderingen hebben aanzienlijke gevolgen voor zowel slachtoffers als daders van seksuele misdrijven. Slachtoffers krijgen meer bescherming en duidelijkere routes in het strafproces, terwijl daders zich bewust moeten zijn van de strengere straffen en uitgebreidere definities van strafbare feiten. 

Dit zijn uiteraard positieve ontwikkelingen. Echter zijn er ook nadelige gevolgen voor onschuldige verdachten. De strenge nadruk op toestemming kan leiden tot situaties waarin de bewijslast problematisch wordt, vooral in gevallen zonder fysiek bewijs of getuigen. Mocht een persoon onschuldig als verdachte worden aangemerkt, is het behoorlijk lastig – al dan niet onmogelijk – om achteraf te bewijzen dat er wederzijdse (schriftelijke?) toestemming is. Deze problematische bewijslast is niet mis, ook kijkend naar de verstrekkende gevolgen van een dergelijke beschuldiging. We zullen in de praktijk zien hoe hiermee wordt omgegaan. 

Conclusie

De invoering van de nieuwe wet Aanpak Seksuele Misdrijven is een belangrijke stap vooruit in de bescherming van slachtoffers en de bestrijding van seksuele misdrijven in Nederland. Het is dan ook belangrijk om op de hoogte te zijn van deze wijzigingen en wat ze betekenen voor de maatschappij.

Voor meer informatie over de specifieke wijzigingen, kunt u contact opnemen met ons.